Kitle İmha Silahları

Jöntürk Ptsi Tem. 02, 2007 2:49 am

KİTLE İMHA SİLAHLARI (KİS) VE BUNLARIN FIRLATMA VASITALARININ YAYILMASININ ÖNLENMESİNE İLİŞKİN GENEL POLİTİKA

Modern toplumlar halen, KİS içeren bir taarruz sonucu meydana gelebilecek kitlesel ölümlerden etkilenebilecek durumdadırlar. Soğuk Savaşın sona ermesini müteakip, KİS’in yayılması, yeni veya potansiyel bölgesel çatışmaların çokluğuna bağlı olarak, taze bir ivme kazanmıştır.

Silah ihraç eden bazı ülkelerde devam eden ekonomik problemler ve ihracat kontrollerindeki gevşeklikler, KİS ve/veya çift maksatlı malzeme ve teknolojilerin yasa dışı yollardan yayılmasına neden olmaktadır.

Bilindiği üzere, Türkiye, özellikle KİS ve bunların fırlatma vasıtalarının kontrolsüzce yayılma eğiliminin olduğu bir bölgede bulunmaktadır. Yayılmayı önlemeyi amaçlayan rejim veya organizasyonlara dahil olmayan bazı komşularımız, bu silahları geliştirmeye teşebbüs etmektedirler. Söz konusu devletlerin tehlikeli girişimleri, yakından fakat kaygıyla gözlemlenmektedir.

Bu kapsamda, Türkiye, normal savunma ihtiyaçlarının çok ötesinde olarak, KİS ve bunların atma vasıtaları ile çift maksatlı malzeme ve teknolojiyi ülkelerine transfer eden bölge devletlerini derin endişe içinde izlemektedir.

Bölge devletlerinin, bu tür silahları ve ilgili fırlatma vasıtalarını geliştirme gayretlerini bırakmaları ve mümkün olan en kısa zamanda yayılmayı önlemek için kurulmuş teşkilatlara üye olmaları gerektiği düşünülmektedir. Söz konusu yayılma tehdidini bertaraf etmek maksadıyla, dünyada KİS’in en yüksek yoğunlukta bulunduğu bölge olan Orta Doğu’da, KİS’den arındırılmış bölge tesisine de ciddi ihtiyaç duyulmaktadır.

Türkiye, halen KİS’e sahip değildir ve gelecekte de sahip olmayı düşünmemektedir. KİS ve bunların atma vasıtalarının yayılmasını önlemeye yönelik tüm uluslararası andlaşma, sözleşme ve rejimlere bağlılığını sürdürmekte, NATO’daki bu maksada matuf çalışmalara aktif olarak katılmakta ve desteklemektedir.

Türkiye’de yayılmayı önleme politikaları paralelinde, sıkı ve etkin uluslararası kontrol altında KİS’e yönelik genel ve tam bir silahsızlanma amaçlanmıştır. Görüşümüze göre, silahsızlanma ve silahların kontrolü girişimleri, en başta güven sağlayan bir politik atmosferin yaratılmasına bağlıdır.

KİTLE İMHA SİLAHLARI (KİS)’NIN YAYILMASININ ÖNLENMESİNE İLİŞKİN TÜRKİYE’NİN TARAF OLDUĞU ULUSLARARASI ANDLAŞMA, SÖZLEŞME VE REJİMLER

Türkiye, NATO, Birleşmiş Milletler (BM), Avrupa Güvenlik ve İşbirliği Teşkilatı (AGİT) gibi uluslararası ve bölgesel örgütler çerçevesinde, gerek konvansiyonel ve gerekse KİS konusundaki girişimlere aktif olarak katılmak suretiyle, global ve bölgesel barış ve istikrarın geliştirilmesine katkıda bulunmaktadır.

1. KİS’in Yayılmasının Önlenmesine Yönelik Uluslararası Andlaşmalar: Türkiye, halihazırda KİS yayılmasının önlenmesine ilişkin uluslararası andlaşma ve rejimlerin üyesi ve bu yöndeki uygulamaların takipçisidir. Türkiye'nin taraf olduğu KİS yayılmasını önlemeye ve bu silahlar ile bunların fırlatma vasıtalarının üretiminde kullanılabilecek çift-kullanımlı malzeme ve teknolojilerin transferlerini denetlemeye yönelik belli başlı andlaşma ve rejimlere ilişkin son durum aşağıda özetlenmiştir :

a. Kimyasal Silahlar Sözleşmesi (KSS) : Türkiye, 1993 yılında imzaya açılan sözleşmeye, 12 Mayıs 1997 tarihinde taraf olmuştur. Sözleşme uyarınca, Kimyasal Silahların Yasaklanması Örgütü tarafından Türkiye’de altı olağan denetim gerçekleştirilmiştir. Söz konusu denetimler olumlu sonuçlanmıştır.

b. Biyolojik Silahlar Sözleşmesi (BSS) :Türkiye, BM çerçevesinde hazırlanan BSS’ye, 25 Ekim 1974 tarihinde taraf olmuştur. Silahsızlanma Konferansı çerçevesinde, 1994 yılında Cenevre’de oluşturulan bir Ad Hoc Grup bünyesinde, KSS’de olduğu gibi, denetim ve doğrulama mekanizması getirilerek etkinliğinin artırılması için çalışmalar devam etmektedir.

c. Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Andlaşması (NSYÖA) :Türkiye, BM çerçevesinde yapılan NSYÖA'yı 1980 yılında onaylamıştır. NSYÖA, nükleer silahların yayılmasını engellemeyi hedefleyen ve bu alandaki en kapsamlı andlaşma olup; bu andlaşmanın son gözden geçirme konferansı 2000 yılında yapılmıştır.

ç. Nükleer Denemelerin Kapsamlı Yasaklanması Andlaşması (NDYA) : 24 Eylül 1996 tarihinde imzaya açılan NDYA, her türlü nükleer denemenin yapılmasını engellemeyi amaçlamaktadır. Şu anda yürürlükte olmayan NDYA’yı Türkiye 1999 yılında onaylamıştır.

2. KİS ve İlgili Malzeme ve Teknolojiler ile Bunların Fırlatma Vasıtalarının Yayılmasının Önlenmesine Yönelik İhracat Kontrol Rejimleri :

a. Wassenaar Düzenlemesi (WD) : WD, 1996 yılında kurulan, konvansiyonel silahlar ile çift kullanımlı malzeme ve teknolojilerin ihracatını kontrol altında bulundurmayı amaçlayan 33 üyeli bir rejimdir. Türkiye, WD’nin kurucu üyelerindendir.

b. Füze Teknolojisi Kontrol Rejimi (FTKR) : KİS’e ilişkin insansız taşıma sistemlerinin (balistik füzeler, Cruise füzeleri ve insansız hava araçları) ve bunlarla ilgili teknoloji ve malzemenin yayılmasının önlenmesi maksadıyla 1987 yılında kurulan ve “gönüllülük” esasına dayalı rejime, Türkiye 25 Nisan 1997 tarihinde taraf olmuştur. FTKR’nin Haziran 2004 itibarıyla 33 üyesi mevcuttur.

c. Avustralya Grubu (AG) : KİS yayılmasını önlenmeyi amaçlayan çabalar kapsamında, KSS ve BSS’den daha sıkı bir ihracat kontrol rejimidir. AG’nin Haziran 2004 itibarıyla 33 üyesi bulunmaktadır. Biyolojik ve kimyasal silahlar ile anılan silahların üretiminde de istifade edilebilecek çift kullanımlı malzeme ve teknolojilerin ihracatını denetleyen gönüllü bir örgüttür. Türkiye 2000 yılında AG üyeliğine kabul edilmiştir.

ç. Nükleer Tedarikçiler Grubu (NTG) :NTG, Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı bünyesinde, nükleer teknolojide kullanılan maddelerin ve çift kullanımlı malzemelerin ihracatını belirli denetim ilkelerine bağlamak amacıyla faaliyet göstermektedir. Gönüllülük esasına dayalı ve Türkiye dahil 2004 Haziran ayı itibarıyla 40 üyeye sahip NTG’ye üyeliğimiz, devletimizin KİS ve bunların fırlatma vasıtalarının önlenmesi konusuna atfettiği önemin ve izlediği duyarlı politikanın, uluslararası platformda teyidi niteliğindedir ve ülkemize yapılacak barışçı nükleer teknoloji transferlerinde de kolaylık sağlayacaktır.

d.Zangger Komitesi :Nükleer madde, malzeme ve teknolojileri konu alan ihracatın kontrol altına alınması maksadıyla, nükleer silaha sahip olan ve olmayan 15 devlet tarafından 1971 yılında kurulan komite; NTG’nin çift kullanımlı ürünler listesinin ikinci bölümü dışında kalan radyoaktif ve nükleer maddelerin ithal/ihraç listelerini hazırlamaktadır. Brezilya hariç, aralarında Ekim 1999 itibarı ile Türkiye’nin de bulunduğu NTG üyesi devletlerin tümü, aynı zamanda Zangger Komitesi’ne de üyedir. Zangger Komitesi’nin Haziran 2004 itibarıyla 40 üyesi bulunmaktadır.